Klasyfikacja olejów silnikowych – Jak czytać oznaczenia oleju silnikowego?

Od ich właściwego doboru zależy sprawne funkcjonowanie samochodów. Kierowcy w swoich wyborach często stawiają na jakość, którą gwarantują najlepsi producenci. LIQUI MOLY to pewność najlepszego wyboru, która przełoży się na niezawodne działanie aut. 

Funkcje oleju silnikowego – za co tak właściwie odpowiadają?

Olej silnikowy odpowiada przede wszystkim za sprawną pracę silnika i jego podzespołów. Smaruje takie elementy jak wał korbowy, tłoki, czy łożyska, zapobiegając ich szybkiemu zużyciu i awariom. Ponadto, chłodzi oraz odpowiada za odpowiednie ciśnienie w cylindrach, zwiększając szczelność ruchomych elementów silnika. Dbanie o właściwy poziom oleju silnikowego i jego odpowiednie dobranie jest niezwykle istotne, ponieważ jest on kluczowy dla żywotności silnika. Nowoczesne oleje zapobiegają korozji wnętrza silnika, zmniejszają ilość osadów i neutralizują kwasy, stabilizują lepkość w zmiennej temperaturze – redukują ją, by zapobiec pienieniu się oleju i w ogólnym rozrachunku spowalniają jego starzenie się, przez co wystarcza na dłużej i w teorii – można przejechać na nim większe odległości.

Podział olejów silnikowych

Oleje silnikowe dzieli się na mineralne, syntetyczne i półsyntetyczne. Pierwsze oleje silnikowe wytwarzane były w procesie destylacji ropy naftowej – dziś uzyskuje się je w wyniku syntezy chemicznej węglowodorów – stąd ich nazwa – syntetyczne. Skąd więc wzięły się półsyntetyczne? Chodzi tutaj o bazę olejową, która stanowi od 80% do 90% składu oleju. Od niej zależą właściwości i jakość oleju silnikowego. Obecnie wyróżniamy 5 grup baz olejowych:

• Grupa I – oleje, które powstały w procesie destylacji ropy naftowej. Obecnie nie są już stosowane na szeroką skalę – wyjątkiem są specjalne oleje dla starszych silników.
• Grupa II – destylaty ropy naftowej, które zostały poddane uszlachetnianiu (hydrokrakingowi). Odznaczają się lepszą żywotnością i jakością niż te z grupy I. W niektórych podziałach wyróżnia się jeszcze Grupę II+ dla produktów z podwyższoną jakością.
• Grupa III – podobnie jak oleje z grupy II są to destylaty ropy naftowej, które zostały poddane uszlachetnianiu. Jednak w przypadku tej grupy, był to bardziej rozbudowany proces. Destylaty zostały poddane kilkukrotnemu hydrokrakingowi. Ich właściwości zbliżone są do bazy syntetycznej.
• Grupa IV – PAO, czyli krótkołańcuchowe poliolefiny – efekt syntezy chemicznej. Charakteryzują się dużo lepszą jakością niż poprzednie grupy.
• Grupa V – inne bazy olejowe, które zostały otrzymane w wyniku syntezy chemicznej. Dominują tutaj POE, czyli oleje poliestrowe. Istnieją też oleje silikonowe, fosforanowe i estrowe, które nie są stosowane samodzielnie i służą jedynie jako dodatek do pozostałych baz.

Olej silnikowy do kosiarek SAE 30 1L

Olej silnikowy Top Tec 4310 0W-30

Mając na uwadze oba podziały – oleje mineralne, to oleje złożone z baz, które należą do obu pierwszych grup (Grupa I i Grupa II). Oleje złożone z baz grup I i II oraz grup III, IV i V to oleje półsyntetyczne. W zależności od regulacji krajowych mogą zostać zaliczone do półsyntetyków lub mineralnych. Wszystko zależy od proporcji baz – zazwyczaj jest to 25% lub 30% oleju syntezowanego. Na przykład olej, którego baza stanowi 26% grupy III i 74% grupy II, w jednym kraju zostanie zaliczony do syntetycznych (25%), a w drugim – do mineralnych (30%). Natomiast oleje syntetyczne składają się z baz grup III, IV i V.

Klasyfikacja olejów silnikowych

Oleje można podzielić na różne sposoby. Klasyfikacja olejów silnikowych jest niezwykle płynna i ulega ciągłym modyfikacjom – na przykład wówczas gdy pojawiają się nowe rozwiązania w budowie silnika czy nowe technologie produkcji samych olejów silnikowych. Jak przedstawia się klasyfikacja olejów silnikowych? Tabela umieszczona poniżej ukazuje podstawowy ich podział.

Klasyfikacja lepkościowa olejówsilnikowych

Lepkość decyduje o właściwości przepływu oleju w określonej temperaturze. Im wyższa – tym ciecz przepływa wolniej. SAE to oznaczenie olejów silnikowych, które można łatwo znaleźć na każdym opakowaniu tego typu produktów. Klasyfikacja ta została stworzona przez Society Automotive Engineers, a jej zadaniem jest podział olejów na podstawie ich parametrów użytkowych, zawiera ona 14 klas lepkości: 

• 8 klas wysokich temperatur (letnich) – 8, 12, 16, 20, 30, 40, 50 i 60,
• 6 klas niskich temperatur (zimowych) – 0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W.  

Zimowe klasy oleju silnikowego ustalane są na podstawie takich czynników jak maksymalna lepkość, jaką może osiągnąć olej w konkretnej temperaturze, minimalna lepkość w 100°C i graniczna temperatura pompowalności. Z kolei letnie klasy olejów silnikowych dotyczą takich czynników jak minimalna i maksymalna lepkość w temperaturze 100°C oraz minimalnej lepkości w temp. 150°C i obciążeniu.

Jakościowa klasa oleju silnikowego

ACEA to klasyfikacja europejska, która dzieli oleje ze względu na rodzaj silnika, w którym mogą być stosowane: 

• klasa A – silniki benzynowe,
• klasa B – silniki wysokoprężne pojazdów osobowych i dostawczych, których masa nie przekracza 3,5 tony,
• klasa C – silniki benzynowe i wysokoprężne z filtrem DPF; lowSAPS oraz midSAPS,
• klasa E – silniki wysokoprężne pojazdów ciężarowych.
  
  

API to natomiast klasyfikacja amerykańska, gdzie normy oznacza się na dwa sposoby:

• S – silniki benzynowe,
• C – silniki wysokoprężne,

Po literze, która określa rodzaj silnika, występują kolejne litery, które oznaczają normę właściwą. Im dalsza litera alfabetu, tym nowsza i wyższa kategoria. 

ILSAC to specyfikacja olejów silnikowych, która wywodzi się z klasyfikacji API. Normy ILSAC oznaczane są literami GF i cyframi oznaczającymi kolejno wydawane normy. Obecnie obowiązującą normą jest norma GF-6.

Jak czytać oznaczenia?

Oznaczenia olejów silnikowych czytamy różnie, w zależności od tego, do jakiej klasyfikacji należą. W klasyfikacji SAE Pierwsza liczba, stojąca przed literą „W” wskazuje na lepkość w niższych temperaturach, a druga odnosi się do wyższych temperatur. Na przykład oznaczenie olejów silnikowych 5W30 w produkcie LIQUI MOLY – Olej silnikowy Top Tec 4400 5W-30 będzie oznaczało, że lepkość w niskich temperaturach jest lepkością klasy 5, a w wysokich – 30. W przypadku oznaczenia olejów silnikowych 10W40 – 10 wskazuje na klasę 10 w niskich temperaturach, a 40 w wysokich. Jeżeli Twój silnik potrzebuje tego rodzaju oleju to znajdziesz go na naszej stronie internetowej LIQUI MOLY – Olej silnikowy MoS2 Leichtlauf 10W-40. Należy pamiętać, że oznaczenia te nie odnoszą się do temperatur wynoszących odpowiednio 5 i 30°C. Wskazują one klasę SAE. 

ACEA

Literowe oznaczenia olejów silnikowych w ACEA wskazują na silnik, a cyfra – jego grupę. W jednym oznaczeniu mogą pojawiać się odniesienia do silników benzynowych i wysokoprężnych, ponieważ normy są dla nich tożsame (A5/B5). Poniższa tabela prezentuje normy ACEA dla kategorii A/B oraz C:

API

W klasyfikacji API obowiązuje prosta zasada. Im dalsza w alfabecie litera występuje po oznaczeniu silnika – tym norma jest nowsza i wyższa. W kategorii silników wysokoprężnych pojawiają się również cyfry, które określają podnormę. Normy, które obecnie obowiązują dla silników benzynowych to: SJ, SL, SM, SN i najnowsza – SP. Dla silników wysokoprężnych obowiązują: CH-4, CI-4. CJ-4 oraz najnowsza – CK-4. W normie API istnieje ograniczona kompatybilność. Zastosowanie oleju o starszej normie w silniku, który został zaprojektowany do nowej normy, może doprowadzić do jego uszkodzenia. W przypadku odwrotnym, gdy zastosowany zostanie olej nowszej normy do silnika starszej generacji – nie powinny wystąpić żadne problemy. Jednak w przypadku zastosowania najnowszych norm olejów do silników starszej generacji również może dojść do jego uszkodzenia – właśnie dlatego nadal produkowane są oleje, które spełniają starsze normy.